Galm kan erg storend zijn, vooral in een ruimte met veel harde materialen blijft geluid lang hangen. 5 praktische tips om de galm te verminderen en daarmee de akoestiek rustiger te maken.
Akoestiek is geen exacte wetenschap; we horen allemaal anders en hebben verschillende wensen en verwachtingen. Ook de oplossingen kunnen soms verschillen. Volgens de officiële definitie is er in de relatief kleine kamers geen sprake van echte galm. Toch noem ik het hier galm, omdat dit in de praktijk het meest zo bekend is. Zie dit artikel dus niet als wetenschappelijke verhandeling, maar vooral als praktische uitleg en oplossingen die naar onze ervaring goed blijken te werken.
Geluid, bijvoorbeeld van stemmen of uit luidsprekers, dat in een ruimte wordt geproduceerd, zal duizenden keren tegen de vloer, het plafond en de wanden heen- en weer kaatsen, totdat het is uitgestorven.
Deze geluidsreflecties zijn het sterkst van harde materialen, zoals beton, steen, hout en glas.
Iedere keer dat het geluid bijvoorbeeld een zijwand raakt en teruggekaatst wordt, wordt een deel daarvan niet teruggekaatst maar gaat door de wand naar buiten of wordt door het materiaal waar de wand van is gebouwd, geabsorbeerd.
Lage tonen met lange golflengtes en veel energie gaan vaak door een wand, terwijl hoge tonen juist vaak geabsorbeerd worden. (Vandaar dat, als je de buren hoort, je dan bijna altijd alleen lage tonen hoort).
Iedere keer wordt er dus minder geluid door een zijwand of plafond teruggekaatst dan er tegenaan komt. Dit gaat zo lang door tot het geluid is uitgestorven.
In een kleine kamer zal het geluid veel sneller de zijwanden en het plafond bereiken en weer teruggekaatst worden, dan in een grote ruimte bijvoorbeeld een kerk, omdat in een kleine kamer de wanden dichterbij zijn. In een kleine kamer wordt daarom al heel snel en heel vaak het geluid door het plafond, vloer en de wanden heen- en weer gekaatst en is geluid in een kleine kamer sneller uitgestorven dan in een grote ruimte.
Vandaar dat er in het algemeen in een grote ruimte meer galm is (het duurt langer voor het geluid is uitgestorven) dan in een kleine kamer.
Ieder oppervlak, dus ook beton of glas, zal bij iedere keer terugkaatsten, een deel ervan weglaten en een ander deel terugkaatsten.
Vanuit akoestisch oogpunt gezien, zijn het dus filters die selectief bepaalde tonen wel en andere tonen niet terugkaatsen.
Hoe vaak en hoe sterk het geluid wordt teruggekaatst en welke toonhoogten (frequenties) wel- en welke niet worden teruggekaatst zijn bij spraak-verstaanbaarheid van groot belang.
Dus ook voor spraak-verstaanbaarheid is deze verhouding tussen de galmtijden van de lage-, midden- en hoge frequenties van belang. Bijvoorbeeld bij een onvoldoende aandeel in hoge tonen wordt het moeilijk anderen in een groep te verstaan.
Vandaar dat wij bij Rivasono altijd rekening houden met de verdeling tussen de frequenties van laag tot hoog. Wij kunnen dan precies die materialen adviseren die hun maximale werking hebben in de frequentie-gebieden die in de kamer relatief lange galmtijden hebben en tegelijk minder absorberen bij de frequentiegebieden die in de kamer al korte galmtijden hebben. Hierdoor wordt niet alleen de duur van de galm naar het gewenste niveau gebracht, maar ook de balans ervan tussen lage-, midden- en hoge tonen hersteld.
U kent het effect, als u in een restaurant met iemand geconcentreerd in gesprek bent, neemt u de geluiden om u heen zoals achtergrondmuziek, andere bezoekers, geluid van buiten, op dat moment niet meer waar. De hersenen schakelen deze geluiden tijdelijk uit, zodat u zich op het gesprek kan concentreren.
Datzelfde gebeurt in een kamer met teveel galm; eigenlijk te lange galmtijden. In een kamer met teveel galm zullen de hersenen al deze reflecties uitschakelen, zodat u maximaal het gesprek of de muziek kunt horen. Dit kost echter energie; luisteren wordt vermoeiend.
Nog vervelender is als de galm niet gelijkmatig verdeeld is tussen lage-, midden- en hoge tonen. U kunt zich voorstellen dat dit een hele opgave voor de hersenen is om hier nog iets van te maken!
Helaas hebben de meeste kamers en zeker de moderne, minimaal ingerichte en met harde materialen gebouwde kamers last van te lange en ongelijkmatig verdeelde galmtijden. De hoge tonen zijn hier al snel uitgestorven omdat dunne materialen wel hoge tonen absorberen, maar veel minder midden tonen en helemaal geen lage tonen. In deze kamers met wellicht wel een kleed en wat gordijnen zullen dus de lage- en middentonen veel langer heen- en weer blijven kaatsten dan de hoge tonen en daarom ook sterker hoorbaar zijn.
Zoals eerder beschreven, als u vermoeid wordt van luisteren naar TV, muziek of tijdens een gesprek waarbij meerdere mensen om u heen praten, is er waarschijnlijk te veel galm.
Een andere indicatie van teveel galm is het feit dat u harder gaat praten .
Misschien lijkt het na het lezen tot nu toe dat galm een ongewenst verschijnsel is, dat we zoveel mogelijk moeten uitbannen. Dit is niet het geval.
Een kamer zonder galm; een “dode” ruimte, klinkt onnatuurlijk. Zowel voor spraakverstaanbaarheid als muziekweergave is een bepaalde mate van galm een waardevolle toevoeging op het oorspronkelijke geluid van stem, speakers of live-instrument. Behalve de juiste hoeveelheid galm is ook de evenwichtige balans ervan tussen de toongebieden belangrijk.
Bij onze adviezen houden we, uit ervaring, ook rekening met de sfeer en uitstraling van de kamer. Een klassiek ingerichte kamer in een oud huis mag wat meer galm hebben dan een kleine moderne kamer. Het is, soms onbewust, onnatuurlijk als je in een kloosterzaal stapt die klinkt als een akoestisch droge studio en omgekeerd.
Daarbij komt tevens gewenning; door de moderne interieurs met harde materialen zijn we wat meer gewend geraakt aan langere galmtijden.
Helaas wordt akoestiek en daarmee het welbevinden en akoestisch comfort nog vaak vergeten bij (ver)bouwplannen, ook door architecten.
Door de moderne bouwstijl met harde materialen, schaarse inrichting, glas en bijvoorbeeld een vide e.d. komen wij soms in ruimtes met galmtijden van wel 2 sec… In deze kamers is van enig redelijke verstaanbaarheid en TV- of audio weergave geen sprake; details gaan verloren in de “soep” van galm die de kamer zelf aan het geluid toevoegt.
Als de eigenaar van een dergelijke ruimte ons belt vanuit deze kamer, horen we bij Rivasono al door de telefoon “hoe laat het is” en kunnen dankzij onze ervaring op afstand al redelijk goed inschatten hoeveel galm er is en wat er aan gedaan kan worden.
Nauwkeuriger is een akoestische meting. Deze voeren we uit door het afschieten van een alarmpistool en te meten hoe lang de diverse tonen in de kamer verblijven.
Galm verminderen we door, ofwel de wanden en de vloer en het plafond waar het geluid tussen heen- en weerkaatst, dat geluid minder sterk te laten terugkaatsen.
Dit wordt vaak gedaan door geluidsabsorberende panelen op te hangen. Door de absorberende werking wordt het teruggekaatste geluid minder sterk. Hierdoor duurt het minder lang voor het geluid uitgestorven is; de galm wordt minder.
Een andere manier is om het geluid in de ruimte te verstrooien, met zogenaamde diffusers, waardoor het vaker tegen de wanden en de vloer en het plafond heen- en weerkaatst. Zoals we al weten, absorberen alle materialen in meer- of mindere mate, dus als het geluid er vaker tegenaan komt, zal het sneller zijn dat het geluid uitgestorven is.
In de praktijk wordt om esthetische en kosten-overwegingen vaak voor absorptie gekozen om galm te verminderen.
Door de absorberende panelen redelijk gelijkmatig over de ruimte te verdelen kunnen we overal in de kamer een gelijkmatige vermindering van de galm realiseren.
Het kan echter juist wenselijk zijn om één of meerdere zones in de ruimte te creëren waar het optimaal klinkt en andere gebieden over te houden waar het wat meer galmt.
Om een sterk galmende, grote ruimte in zijn geheel naar een optimaal galmniveau terug te brengen, volstaat één enkel paneeltje van 60×120 cm natuurlijk niet. In zo een situatie zijn er relatief veel panelen nodig, wat uit overweging van kosten of beschikbare wandruimte soms niet kan. In een dergelijke situatie is het zinvol om één of meerdere gebieden, zoals bij de spreektafel en bij de werkplekken, akoestisch optimaal te maken en de rest van de kamer niet te behandelen. Deze gebieden profiteren overigens ook van de verbeterde zones; ook in de “niet behandelde” gebieden wordt de storende galm hoorbaar minder.
Absorberende panelen zijn beschikbaar in de vorm van losse panelen die als een schilderij aan de wand of, als een plafond-eiland, indien gewenst met ingebouwde verlichting, aan het plafond gehangen kunnen worden. Deze zijn direct leverbaar en vergen niet veel tijd voor de montage.
Tevens zijn er platen leverbaar die een relatief hard oppervlak hebben dat op stucwerk lijkt. Deze kunnen passend gesneden worden en zo als een voorzetwand tegen een bestaande wand verlijmd worden. Door de speciale randafwerking sluiten deze platen exact tegen elkaar en blijft er naderhand alleen een zeer fijne naad zichtbaar. Op dezelfde manier kan hiermee een wand of plafond vrijwel onzichtbaar worden voorzien van een geluidsabsorberende functie. Omdat in dergelijke situaties het totale absorberend oppervlak van de wand- of plafondplaten groot is, is de geluidsverbetering dat ook.
Een akoestsiche meting is niet altijd nodig.
Bij Rivasono hebben we een model ontwikkeld waarmee we ook op afstand kunnen berekenen wat de hoeveelheid aanwezige galm en de verdeling ervan tussen laag, midden en hoog is.
Via een rekenformule en tabellen met gestandaardiseerde waarden voor bijv. gipswanden, parket, gordijnen en meubelen kunnen we, samen met de inhoudsmaten, berekenen wat de akoestische “footprint” van de kamer is.
Hierbij helpt de ervaring opgedaan met de honderden metingen van huiskamers, luisterruimtes en thuisbioscopen.
Met deze gegevens kunnen we dan weer berekenen wat er aan akoestisch materiaal nodig is om in deze ruimte de gewenste hoeveelheid galm te bereiken met een zo gelijkmatige verdeling ervan tussen de lage-, midden- en hoge tonen.
Zodoende kunnen we op afstand al een goed advies bieden, waarbij een paar foto’s natuurlijk erg helpen.
In de praktijk wordt de akoestiek nog wel eens vergeten bij bouw- of verbouwplannen. Als de ruimte dan eenmaal gebouwd is kunnen we gelukkig nog veel akoestisch verbeteren, ook zonder dat dat direct zichtbaar is. Het mooiste is echter om er bij de bouw al rekening mee te houden, dan zijn de aanpassingen onzichtbaar en relatief voordelig om tijdens het bouwen mee te nemen.
Ons rekenmodel werkt ook op basis van bouwtekeningen. We kunnen dan bijvoorbeeld samen met u bepalen welke zones ruimtelijker en welke meer besloten moeten klinken en uiteraard rekening houden met uw wensen.
Praktijkvoorbeelden van onze producten
Heb je advies nodig?
Al duizenden projecten hebben wij met succes mogen afronden. Maak kennis met onze gedrevenheid en kennis van akoestiek.
Laat ons je overtuigen en maak ook kennis met onze unieke akoestiek garantie!
